Zorgplicht kunstgrasvelden concreet door Raad van State
Het Zorgplichtdocument milieu voor kunstgrasvelden van de Branchevereniging Sport- en Cultuurtechniek kan gezien worden als leidraad voor de zorgplicht uit de Wet bodembescherming. Dit blijkt onder andere uit de uitspraak van de Raad van State van 19 april 2023 (ECLI:NL:RVS:2023:1532) in de zaak van een stichting tegen de RUD Utrecht. Dit betekent dat maatregelen zoals het aanleggen van (schoonloop)roosters, borstels om voeten te vegen en het communiceren van gebruiksvoorschriften, voldoende zijn om te voorkomen dat rubberkorrels uit het kunstgras zich verspreiden rondom de velden. Verspreide korrels kunnen bodemverontreiniging veroorzaken.
De RUD was verzocht om handhavend op te treden tegen de gemeente Baarn. De gemeente zou bij het sportveld onvoldoende hebben gedaan om bodemverontreiniging door rubberkorrels uit het kunstgras tegen te gaan of de gevolgen daarvan ongedaan te maken of te beperken, zoals de zorgplicht vereist. De RUD stelde dat de gemeente wel aan de zorgplicht voldeed, en wees het handhavingsverzoek af. De stichting ging hiertegen in bezwaar en daarna in beroep bij de Raad van State. De Raad van State bevestigde de eerdere rechterlijke uitspraken, en stelde de RUD in het gelijk.
Bij kunstgrassportvelden worden rubberkorrels (rubbergranulaat) als vulmiddel gebruikt. In de korrels zitten onder andere zink en minerale oliën. Deze stoffen kunnen uit de korrels lekken, in de bodem terecht komen (uitlogen) en zo bodemverontreiniging veroorzaken. Er zijn geen regels die het gebruik van rubberkorrels verbieden. Wel geldt artikel 13 uit de Wet bodembescherming: de zorgplicht. De zorgplicht houdt onder andere in, dat als je kan weten dat handelingen bodemverontreiniging veroorzaken, je alle maatregelen dient te nemen die ‘ redelijkerwijs gevergd kunnen worden’ om dit te voorkomen. Voor sportvelden die er al liggen, kan bijvoorbeeld niet worden geëist dat ze het helemaal afgraven en opnieuw aangelegd worden, maar wel dat er rond het veld maatregelen genomen worden. Belangrijk is hierbij dat de Zorgplichtdocumenten dateren uit 2009, 2014, 2017 en 2020. Bij iedere richtlijn is het daarom de vraag of daarmee bij de aanleg of renovatie van een veld rekening mee gehouden moest en/of kon worden. Als er sprake is van een gering te behalen milieueffect en onevenredige maatschappelijke kosten met het nemen van een maatregel, dan kunnen dat tegenargumenten zijn.
De RUD stelde vast dat er nauwelijks korrels buiten de velden te vinden waren, en dat de gemeente vrijwel alle maatregelen uit het Zorgplichtdocument had genomen. Ook had de gemeente bij de renovatie in 2017 bodemonderzoek laten doen. Als het veld een nieuwe bestemming krijgt, moet de bodem opnieuw onderzocht worden. De maatregelen in het Zorgplichtdocument worden geactualiseerd en aangevuld als er nieuwe kennis is of nieuwe technieken zijn.