Haal meer uit bodemenergie
Nu er steeds meer behoefte is aan duurzame energie, neemt de vraag naar bodemenergie toe. De RUD Utrecht heeft de kennis in huis om in een adviserende rol te zorgen dat de bodemenergiepotentie optimaal wordt benut. We kunnen gemeenten bijstaan met advies aan de voorkant bij het opstellen van (strategisch) beleid en bodemenergieplannen, en het begeleiden van complexe vergunningsaanvragen en het toetsen van inkomende aanvragen. Goede toezicht en, indien nodig, handhaving stellen gemeenten in staat om te kijken of de beleidsdoelen worden gehaald en de potentie uiteindelijk ook wordt gebruikt.
Wat is bodemenergie?
Met bodemenergie koel en verwarm je gebouwen met behulp van energie opgeslagen in de bodem. Bij een open bodemenergiesysteem wordt in de winter grondwater uit de warme bron opgepompt waarna de energie uit het grondwater via een warmtewisselaar en warmtepomp wordt gebruikt voor de verwarming van het gebouw. Het afgekoelde water wordt via de koude bron terug in de bodem gebracht. In de zomer wordt grondwater uit de koude bron gebruikt voor koeling. Het daardoor opgewarmde water wordt in de warme bron gepompt. Open systemen worden vaak bij een grotere energievraag, zoals bij zorginstellingen of bedrijfsgebouwen gebruikt.
Bij een gesloten bodemenergiesysteem wordt een vloeistof in gesloten buizen door de bodem geleid. In de winter onttrekt het systeem warmte aan de bodem voor de verwarming van het gebouw. De koude wordt terug in de bodem gebracht. In de zomer wordt het gesloten systeem vaak beperkt gebruikt voor koeling. De hierbij gewonnen warmte geeft het systeem aan de bodem af. Deze systemen verplaatsen geen grondwater. Gesloten systemen worden vaak bij een kleinere (warmte)energievraag gebruikt, zoals individuele woonhuizen of collectieve systemen zoals voor appartementencomplexen. (bron: bodemplus.nl)
Gevolgen toenemende vraag
Bodemenergie is momenteel één van de meest efficiënte manieren om met name duurzame warmte te verkrijgen. Hierdoor neemt de druk op de bodem enorm toe. Op grond van landelijke wetgeving geldt: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Gemeenten hebben de mogelijkheid om met onder andere bodemenergieplannen sturen. Gebeurt dit in drukke gebieden niet, dan wordt het bodempotentieel mogelijk niet volledig benut en kunnen de bodemenergiesystemen op langere termijn mogelijk niet meer voldoen aan de benodigde warmte(energie)vraag.
Samenwerking en beleid
Als ontwikkelende partijen samenwerken en gemeenten beleid maken, kan dit worden voorkomen. Een bodemenergieplan voor bijvoorbeeld een nieuwe wijk kan ervoor zorgen dat het beschikbare bodempotentieel op een eerlijke en efficiënte manier wordt verdeeld en dat de bodemenergiesystemen ook op langere termijn ook goed blijven functioneren. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij de nieuwe ontwikkelingen in de wijk Vathorst in Amersfoort, waarbij adviseurs van de RUD met de ontwikkelende partijen en de gemeente om de tafel zitten om voor alle partijen tot een optimale en werkbare situatie te komen. Door in een vroeg stadium in gesprek te gaan met ontwikkelaars en de gemeente, zijn de spelregels voor iedereen duidelijk, waardoor ook grote aanvragen vlot afgehandeld kunnen worden. Grote afkoeling van de bodem wordt hierdoor voorkomen, waardoor de systemen ook op langere termijn nog in de warmtevraag kunnen voorzien.
In Utrecht adviseren wij ook bij de ontwikkeling van nieuwbouwwijken en dichtbebouwde gebieden, zoals het Beurskwartier en de Merwedekanaalzone, waar betrokken partijen er samen voor zorgen dat de bodem zo optimaal mogelijk kan worden benut.
Rol van de RUD
De RUD verleent voor de provincie Utrecht de vergunningen voor open bodemenergiesystemen (Besluit activiteiten leefomgeving, hoofdstuk 3 en 4). Ook houdt ze toezicht op het naleven hiervan. Bij de RUD werken ook experts op het gebied van bodemenergie én van (geo)data. Hierdoor kunnen wij effecten van grootschalig gebruik van bodemenergie in kaart brengen en toetsen. Door onze opdrachtgevers hierop te adviseren, stellen wij hen in staat om op een gecontroleerde wijze de duurzame exploitatie van bodemenergie binnen hun grondgebied te waarborgen. Hierdoor dragen wij bij aan het de realisatie van het duurzaamheidsbeleid van de verschillende opdrachtgevers.