Zwemwater - nieuwe regels Omgevingswet

Vanaf 1 januari 2024 veranderen de regels voor zwembaden. De Wet hygiëne en veiligheid badinrichtingen en zwemgelegenheden en het bijbehorende besluit (Whvbz en Bhvbz) vervallen, en de Omgevingswet, treedt in werking. Voor zwemwater is hoofdstuk 15 Regels met betrekking tot zwemmen en baden in badwaterbassins van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) van toepassing. De volledige tekst vindt u op de website van het Informatiepunt leefomgeving (IPLO). Deze regels gaan gelden voor iedereen die buiten de privésfeer gelegenheid biedt om te zwemmen en baden in een waterbassin. Dit heeft gevolgen voor u als houder of exploitant van een zwembad. 

Kwaliteit zwemwater

Er gaan scherpere normen gelden voor de kwaliteit van het zwemwater. Aan een deel van deze normen moet u direct per 1 januari 2024 voldoen. In het Bal hoofdstuk 15 zijn parameters en normen voor zwemwater opgenomen die in overeenstemming zijn met moderne kwaliteitseisen en inzichten. Er zijn oude parameters verdwenen, nieuwe bijgekomen, sommige normen zijn aangescherpt en de toets-criteria zijn aangepast. Voor de normen van de nieuwe parameters is een overgangstermijn van 1 jaar vastgesteld. U moet dus op 1 januari 2025 aan deze normen voldoen. Voor de parameters die al voor 1 januari 2024 onderzocht werden, geldt geen overgangstermijn. U moet direct aan deze strengere normen voldoen. Meer informatie hierover vindt u in de bijlage onderaan deze pagina. 

Maatregelen nemen of verplicht sluiten van een badwaterbassin
Alle parameters zijn ingedeeld in de klassen I, II of III. Bij een normoverschrijding op een parameter na eigen dagelijkse meting of periodiek laboratoriummeting, en afhankelijk van de klasse waartoe de parameter behoort, bent u verplicht om het badwaterbassin te sluiten als de meting de eerste (I), tweede (II) of derde (III) keer achtereen niet voldoet aan de kwaliteitseis voor de betreffende parameter. Het badwaterbassin mag u weer openen wanneer uit eenzelfde nieuwe meting blijkt dat de parameter weer voldoet aan de kwaliteitseis.

Van middelvoorschriften naar doelvoorschriften

Een belangrijke verandering van de regelgeving is de overgang van middelvoorschriften naar doelvoorschriften. In plaats van voorschriften die tot in detail bepalen waar u aan moeten voldoen en welke middelen of methoden u moet gebruiken, heeft de wetgever kwaliteitsdoelen gesteld waaraan moet worden voldaan om verdrinking te voorkomen, de gezondheid van zwemmers te beschermen en het voorkomen van letsel van de gebruikers van een badwaterbassin. U als houder of exploitant kiest dus hoe dat met uw badwaterbassin(s) het beste kan. Er komt zo meer ruimte voor nieuwe ideeën.

Risicoanalyse en beheersplan
U als houder of exploitant krijgt dus niet meer precies voorgeschreven wát te doen. U moet zelf bepalen en vastleggen hoe u de waterkwaliteitsdoelen haalt en veiligheid voor zwemmers waarborgt. Om invulling te geven aan deze zorgplicht en als onderdeel van een goede onderbouwing om gestelde kwaliteitsdoelen te halen, is het verplicht om voor elk badwaterbassin een risicoanalyse op te stellen. Op basis van deze risicoanalyse moet een beheersplan opgesteld worden waarin maatregelen zijn opgenomen om de geïnventariseerde risico’s te beheersen. De nota van toelichtingen op het BAL hoofdstuk 15 geven aanwijzingen welke onderwerpen mee te nemen in de analyse. U vindt deze aanwijzingen Deze staan in de bijlage genoemd en zijn niet limitatief en verplicht, maar geven wel goede richting.  De plannen kunt u zelf opstellen, maar er kan ook externe expertise ingeschakeld worden. Voor bestaande badwaterbassin geldt een overgangstermijn en moeten de plannen op 1 januari 2026 klaar zijn. Voor badwaterbassins die na 1 januari 2024 in gebruik worden genomen, moet direct een beheersplan klaar zijn waarvan de beschreven beheersmaatregelen daadwerkelijk worden uitgevoerd.

Ongewoon voorval
Onderdeel van het beheersplan is de verplichting dat u het bevoegd gezag direct moet informeren over een ongewoon voorval in- of rond een badwaterbassin. Een ongewoon voorval is een gebeurtenis die afwijkt van het normale verloop van een activiteit, zoals een (grotere) storing, ongeluk of calamiteit met bijvoorbeeld een (bijna) verdrinking of oplopen van ernstig letsel.

Voorbereiden op de Omgevingswet

Als u zich wilt voorbereiden op de nieuwe zwemwaterregels kunt u voor 1 januari de volgende acties ondernemen:

  • Maak een monsternameplan en leg vast op welke locaties in het bassin of overdekte ruimte u voor uw eigen dagelijkse metingen en het laboratorium voor de periodieke metingen de water- of luchtmonsters moet nemen. Dit plan moet klaarliggen op 1 januari 2024.
  • Kijk naar de resultaten van uw eigen dagelijkse metingen en de maandrapporten van het laboratorium over de afgelopen periode met het oog op de aangescherpte normen van de bestaande parameters bovengrens vrij chloor voor kleine binnenbassins, gebonden chloor en zuurgraad pH. U kunt dan maatregelen nemen als parameters niet voldoen aan de nieuwe normen.
  • Laat het laboratorium het zwemwater op de nieuwe parameters onderzoeken. Onderneem actie als dit nodig is op basis van de resultaten.

Meer informatie

  • Het opstellen van een risicoanalyse sluit aan bij het uitgangspunt meer vrijheid én verantwoordelijkheid te leggen bij degene die gelegenheid biedt tot zwemmen of baden in een badwaterbassin. Het opstellen van een beheersplan geeft degene die deze activiteit verricht de ruimte om te kiezen voor maatregelen waarmee aan de kwaliteitsdoelen wordt voldaan.

    De houder of exploitant analyseert en beschrijft de risico’s voor zwemmers of baders bij het gebruik van zijn badwaterbassin(s). Vervolgens omschrijft hij of zij in het beheersplan de maatregelen die genomen moeten worden om de benoemde risico’s te beheersen. Schematische overzichten van de technische installaties en een plattegrond van de accommodatie zijn onderdeel van het plan. Bij dit proces wordt in ieder geval ingegaan de onderstaande aspecten:

    • het voorkomen van verdrinking met o.a. aandacht voor het aantal, de leeftijd en de zwemvaardigheid van de gebruikers, De aard van de zwemactiviteit, de bodemhelling, waterdiepte en diepe aanduiding van het badwaterbassin, zuigende werking of beknelling aan roosters onder water, speelse elementen en attributen in het bassin, Het kwalitatief en kwantitatief toezicht door badmeesters en hoe het personeel periodiek wordt getraind op de diverse taken en verantwoordelijkheden.
    • het voorkomen of beperken van gezondheidsschade voor zwemmers als gevolg van de kwaliteit van het bassinwater en de kwaliteit van de binnenlucht met o.a. aandacht voor de waterbehandeling en technische maatregelen die getroffen worden om te voldoen aan de kwaliteitseisen, de locatie in het bassin en de momenten waarop de eigen meting van de parameters voor de waterkwaliteit plaatsvindt, de wijze van het dagelijks en maandelijks analyseren van de parameters en deze toetsen aan de kwaliteitseisen, de uit te voeren maatregelen bij afwijkingen van de kwaliteitseisen en het registreren van incidenten, resultaten en maatregelen in een logboek.
    • het voorkomen of beperken van letsel in en om het badwaterbassin met o.a. aandacht voor gebruikte materialen als tegels, gootroosters en wandafwerking in en om het badwaterbassin, procedures bij attracties als glijbanen en springvoorzieningen, gebruik van bewegwijzering en pictogrammen, de aanwezigheid van EHBO-voorzieningen en de vereiste vaardigheid bij medewerkers voor het verlenen van hulp bij ongelukken.
    • het voorkomen of beperken van incidenten met o.a. aandacht voor en bekend maken van huis- en gedragsregels, hoe wordt gehandeld tijdens en na afloop van een incident, hoe medewerkers daarop worden getraind, het logboek met registratie van incidenten en maatregelen die worden getroffen om herhaling te voorkomen.

     

  • De nieuwe zwemwaterregels voor de activiteit 'Gelegenheid bieden tot zwemmen en baden' gelden voor vier verschillende soorten badwaterbassins in openbare en semi-openbare gelegenheden. Een badwaterbassin is een waterkerende constructie voor het vasthouden van water bedoeld voor het zwemmen of baden. De verschillende badwaterbassins zijn:

    Badwaterbassins waarin het water wordt gedesinfecteerd

    Het gaat bij deze activiteit nadrukkelijk om het desinfecteren van het bassinwater met bijvoorbeeld chloor, ozon, of UV. Bij een behandeling met desinfectiemiddelen wordt in een groot deel van de gevallen gebruik gemaakt van een chloorproduct als desinfectiemiddel. Derhalve is bij de kwaliteitseisen in deze paragraaf een minimumwaarde opgenomen voor vrij chloor. Als degene die gelegenheid biedt tot zwemmen of baden met andere desinfectiemiddelen dan chloorproducten het water wil behandelen, kan diegene niet aan deze regel voldoen. In dat geval zal maatwerk moeten worden aangevraagd.

    Zwemvijvers

    Dit zijn badwaterbassins in de openlucht waarbij voor de waterbehandeling hoofdzakelijk gebruik wordt gemaakt van een biologische zuiveringsmethode. Er worden geen chemische desinfectiemiddelen toegevoegd. In een zwemvijver worden de omstandigheden van natuurlijk water nagebootst. Omdat het badwaterbassin een waterkerende constructie is staat het water daarin anders dan bij natuurlijk water niet in contact met de onderliggende bodem en het grondwater. Ook mag het badwaterbassin niet vanuit oppervlaktewater worden aangevuld, en dus ook niet met oppervlaktewater in contact staan. Bij het biologisch zuiveren van het water wordt in een groot deel van de gevallen gebruik gemaakt van een helofytenfilter, dat is een veld van planten waarmee water wordt gefilterd. Derhalve is bij de kwaliteitseisen in deze paragraaf een verplichting tot het gebruik van een helofytenfilter opgenomen. Als degene die gelegenheid biedt tot zwemmen of baden voor de waterbehandeling gebruik wil maken van een andere biologische zuiveringsmethode dan een helofytenfilter, kan diegene niet aan deze regel voldoen. In dat geval zal maatwerk moeten worden aangevraagd.

    Badwaterbassins voor eenmalig gebruik van water

    Het water in het bassin wordt slechts door één persoon gebruikt. Na iedere afzonderlijke gebruiker worden het bassin geleegd, vergelijkbaar met een eenpersoons badkuip. Het is een bassin waarin het water niet wordt gedesinfecteerd. Een badwaterbassin voor eenmalig gebruik moet worden gevuld en aangevuld met water van drinkwaterkwaliteit. Aan dit water kunnen in het proces mineralen, kruiden of zouten worden toegevoegd. Het badwaterbassin voor eenmalig gebruik moet dagelijks worden gedesinfecteerd, voor zover het badwaterbassin in gebruik is. Daarnaast moet het badwaterbassin worden nagespoeld met water van drinkwaterkwaliteit.

    Overige badwaterbassins

    Dit kunnen zijn de peuterbaden of dompelbaden met koud water in een sauna. Het is een bassin waarin het water niet wordt gedesinfecteerd, dat geen zwemvijver is en dat niet na elke gebruiker wordt geleegd. Het kan een badwaterbassin zijn waarbij sprake is van een constante verversing van het water (doorstroomd badwaterbassin), circulatie van het water over een filter of stilstaand water.